Sertleşme Bozukluğu Erektil Disfonksiyon Nedir?
Halk arasında iktidarsızlık, sertleşme güçlüğü (impotans- erektil disfonksiyon) cinsel birliktelik için peniste yeterli sertlik yani ereksiyon sağlayamama veya sürdürememe olarak tanımlanır.
Sertleşme Sorununun Görülme Sıklığı Nedir?
En sık görülen cinsel problemdir ve 50 yaş üstü erkeklerin yaklaşık %50’sinde görülmektedir. Tüm yaş grupları göz önüne alındığında erkeklerin %30’unda görülebilir. Türkiye’de yapılan araştırmada 40 yaş üstü erkeklerin %34’ünün farklı derecelerde sertleşme sorunu yaşadığı saptanmıştır.
Erektil disfonksiyon kişinin ve partnerin yaşam kalitesini olumsuz etkileyen bir durumdur. Kişide öz güven eksikliği, depresyon, ailevi sıkıntılar hatta boşanma sebebi olabilir. Eskiden psikolojik olduğu düşünülse de altta yatan hastalığın aslında ön belirtisidir.
Sertleşme Nasıl Sağlanır?
Görsel-işitsel veya temasla cinsel uyarı sonucunda hormonal ve sinirsel sistem aktive olur ve peniste salgılanan kimyasal birtakım mediatörler (aracı madde) ile kan akımı artar ve ereksiyon yani sertleşme sağlanmış olur.
Bu sırada peniste süngerimsi cisimlerde (korpus kavernosum) kan basıncı artar, kan bu cisimler kan ile dolar ve tam ereksiyon sağlanmış olur. Bu sırada kanı sisteme geri taşıyan damarlar kapanır ve ereksiyon sürdürülür. Orgazm-ejakülasyon (boşalma) sonrası peniste biriken kan kan akımına geri döner ve sönme gerçekleşmiş olur.
Sertleşme Sorunu Neden Oluşur, Sebepleri Nelerdir?
Sağlıklı bir ereksiyon için dış uyaranla (görsel, işitsel veya tensel uyarılma) beyindeki ilgili bölge aktive olur. Hormonal ve sinirsel ileti ile peniste damar açıcı maddeler salgılanır. Sağlıklı çalışan kan damarları genişler ve peniste sırt kısmında 2 adet süngerimsi cisimcik (korpus kavernozum) kanla dolar ve şişer-gerilir.
Bu sırada kanın vücuda geri dönmesini sağlayan venler (toplar damarlar) kapanır ve sağlıklı tam ereksiyon sağlanmış olur.
Tüm bu karışık-kompleks sistemin herhangi bir veya birkaç aşamasında aksama olursa sertleşme bozukluğu (impotans) gelişir. Başlıca 2 grup altında toplanır:
- Psikojenik sebepler
- Organik sebepler
Organik sebepler veya risk fakörleri arasında pek çok hastalık sıralanabilir:
- Diabet (şeker hastalığı-özellikle kontrolsüz diabet)
- Hipertansiyon
- Obezite (fazla kilo alımı)
- Kan yağları yüksekliği (kolesterol ve trigliserit yüksekliği)
- Geçirilmiş prostat, mesane ve barsak kanseri cerrahileri
- Kullanılan bazı ilaçlar (prostat kanseri ilaçları, antidepresanlar, hipertansiyon ilaçlarından bazıları vs)
- Nörolojik hastalıkları
- Hormonal bozukluklar (erkeklik hormonu düşüklüğü, hipofiz ve tiroid bezi hastalıkları)
- Kalp-damar hastalıkları
- Sigara, alkol ve uyuşturucu madde kullanımı
- Yaşlanma sayılabilir
Sertleşme Bozukluğu Tanısı Nasıl Konur?
Sertleşme bozukluğu nedeniyle başvuran hastalar başvurduğunda ilk ve en önemli değerlendirme tıbbi öz geçmişinin öğrenilmesidir. Risk faktörü herhangi bir hastalık var mı? Bu hastalıklar için tedavi alıyor mu? Örneğin şeker ve kolesterol yüksekliği için tedavi alıyor mu? Şekeri ne düzeyde? Geçmiş kanser öyküsü varsa tedaviye nasıl cevap almış, hastalığı ilerleme mi gösterdi?
Bazen de hastalar bizlere sertleşme bozukluğu ile başvurur, altta yatan sebebi bizler tetkikler neticesinde saptarız. Örneğin hastalarda şeker, hiperlipidemi veya başka bir hormon bozukluğu yaptığımız değerlendirme sonucunda saptanabilir.
Hastalarımızın tıbbi özgeçmişini öğrenirken cinsel arzusu, sertleşme derecesi, ilişki sıklığı, partneriyle cinsel tutumları, sabahları-geceleri kendiliğinden ereksiyonları, psikolojik durumu da değerlendirilir. Bu değerlendirmede organik veya psikojenik impotans ayrımı yapılmaya çalışılır.
Detaylı fizik muayene yapılarak testis boyutları, penis incelenir. Penis boyutu, kurvatür (eğrilik) idrar deliği (hipospadias açısından), peyroni plağı varsa bakılır. 40 yaş üstü hastalarda prostat muayenesi de gerekirse yapılmalıdır.
Altta yatan hastalığı tespit etmek için hastalarımızdan bazı kan testleri (açlık kan şekeri testosteron, kan yağları, tiroid hormonları, karaciğer enzimleri, kan sayımı vs) istenir. Penis içine ilaç enjeksiyonu ile uyarılma testi (intrakavernozal uyarı testi) veya penil doppler de gereken hastalarda istenebilir.
Son olarak hastalarımızın cinsel performansını değerlendirmek amacıyla, uluslararası bir sorgu formu doldurmaları istenir. Uluslararası kabul edilen ve kullanılan bu form sayesinde probleminin ciddiyeti belirlenir.
Sertleşme Bozukluğu Tedavisi Nasıl Yapılır?
Sertleşme bozukluğunun tedavisine öncelikle varsa altta yatan hastalığın tedavisi ile başlanmalıdır. Örneğin diyabeti veya hipertansiyonu varsa kontrol altına alınmalıdır. Altta yatan sebep kullanılan ilaç tedavisi ise bu tedavi uygun tedavi ile değiştirilmelidir.
Sertleşme bozukluğunun ilk tedavisi kişinin yaşam tarzını değiştirmesidir. Bu amaçla:
- Fazla kilolardan kurtulmak
- Sigara-alkolden uzak durmak
- Fiziksel egzersizi olabildiğince artırmak
- Akdeniz tipi beslenme- kalp damar sağlığı için özelikle
- Stresten uzak durmak
Yaşam tarzı değişikliklerine ilaveten hastalarımıza uyguladığımız bazı tedavi yöntemleri vardır:
- İlaç tedavisi:
- Penise iğne tedavisi:
- ESWT (düşük yoğunluklu şok dalga tedavisi-low intensity schock-wave therapy): Penise düşük yoğunluklu şok dalgaları gönderilerek yeni kan damarları oluşumu sağlanır. Belli aralıklarla toplam 6-12 seans uygulanabilir. Avrupa Üroloji Kılavuzları tarafından da önerilen hiçbir yan etkisi olmayan, hafif orta düzeydeki sertleşme bozukluğunda kullanmaktayız.
Herhangi bir yan etkisi yoktur, ağrısız bir işlemdir. İşlem sırasında hiçbir hazırlık yapılmasına gerek yoktur ve işlem sonrası hastalar normal hayatlarına dönerler. Hafif-orta düzeyde sertleşme bozukluğu olanlarda %75, orta-ağır hastalarda ise 12-24 seans sonuna %50 başarı sağlar. Hastalar sonuçları genellikle 1 ay sonra görmeye başlarlar ev 1 yıl kadar etkinliği devam eder.
- PRP (Platelet Rich Plazma):
İşlemden sonra hastalar sosyal hayatlarına dönebilirler.
- Penis protezi (penil prosthesis): Diğer tedavilerden fayda görmeyen hastlarda uygulanan yapay olarak sertlemeyi saplayan cihazlardır. Ameliyatla penis içinde sertleşmeyi sağlayan cisimciklerin (korpus kavernozumlar) içine yerleştirilirler. Farklı marka ve modellerde protezler vardır. Temel olarak protezler 2’ye ayrılır: şişirilebilir ve bükülebilir olanlar.
Bükülebilir (malleable) olanlar adında da anlaşıldığı gibi eğilip bükülebilir daha sert maddeden yapılmış protezler penis içindeki korpusların içine yerleştirilir. Dışardan hissedilebilir. Kullanımı kolaydır ve maliyetleri düşüktür.
Diğer tip şişirilebilir (inflatable) olanlar da 2 tiptir. 3 parçalı olan şişirilebilir protezlerde 2 parçalı olanlardan farklı olarak kasık bölgesine bir rezervuar (hazne) yerleştirilir. Bu haznede su vardır. 3 parçalı protezler en fizyolojik olandır ve gerçek penis sertleşmesinin birebir taklididir. Bu protezlerin kullanımı biraz daha zordur ve maliyeti yüksektir.
Peniste korpusların içine 2 balon şeklindeki protez, kasık bölgesine su rezervuarı (2 parçalılarda bu kısım yoktur) ve yumurtalık içine de pompası yerleştirilir. Kişi ilişki öncesi yumurtalık içindeki pompaya basar ve kasık içine yerleştirilen rezervuardan su balonlara doğru hareket eder ve sertleşme sağlanmış olur. İlişki sonunda pompa üzerindeki düğmeye basarak penis söndürülür. Sönme sırasında penis cisimleri içindeki su kasık bölgesindeki rezervuara geri döner.
